Co to jest Gestalt?

Skąd pochodzi kierunek gestalt i kto jest jego poprzednikiem?

Gestalt to kierunek psychoterapii, który wywodzi się z tradycji humanistycznych i empirycznych. Skupia się w dużej mierze na badaniu i rozwoju potencjału ludzkiego oraz świadomej interakcji z rzeczywistością. Zajmuje się procesami myślowymi, emocjonalnymi i behawioralnymi, pomagając klientom lepiej zrozumieć siebie i swoje otoczenie.

Kierunek gestalt w psychoterapii ma wiele inspirujących źródeł, ale jego głównym poprzednikiem i twórcą jest niemiecki psychoterapeuta Fritz Perls.

Fritz Perls wraz z żoną Lorą Perls odegrali kluczową rolę w rozwoju tej szkoły terapeutycznej. Pierwsze koncepcje gestaltru pojawiły się w latach 40. XX wieku. Fritz Perls pracował nad opracowaniem podejścia, które koncentrowało się na terapii poprzez badanie "tu i teraz" oraz pełne doświadczenie klienta.

Warto dodać, że kierunek gestalt wpłynął również na inne dziedziny, takie jak psychologia, teoria organizacji, sztuka i filozofia, co podkreśla jego uniwersalność oraz wpływ na różne obszary nauki i życia.

Podstawy koncepcyjne kierunku gestalt

Holizm i gestalt
Twórcy gestaltu wykorzystali wiele źródeł przy opracowywaniu koncepcji swojej psychoterapii. Chcieli stworzyć holistyczne podejście, w którym człowiek jest rozumiany całościowo.

Egzystencjalizm i gestalt
Perlsowie uważali, że ich punkt widzenia jest oryginalnym i naturalnym podejściem do życia, ludzkiego myślenia, działań i uczuć. Uważali, że człowiek organicznie dąży do rozwoju, a jakość życia w dużej mierze zależy od podejmowanych wyborów. Dlatego rozwój osobowości jest ściśle związany z przyjęciem odpowiedzialności za własne życie.

Fenomenologia i gestalt
Zaburzenia w funkcjonowaniu człowieka powstają w wyniku braku kontaktu z własnymi emocjami, przeżyciami, teraźniejszym momentem oraz otoczeniem. Naturalne procesy samoregulacji są hamowane przez utarte i nieświadome wzorce zachowań, które ukształtowały się w odpowiedzi na trudne sytuacje emocjonalne.

Fritz Perls zaproponował, aby psychiatra i psychologia skupiły się nie na wielbieniu nieświadomości i nieodkrytego, ale na problemach świadomych, fenomenologii, przeżywaniu "tu i teraz" oraz badaniu tego, jak tracimy wrodzoną zdolność do samoregulacji. Proponował, aby zmienić podejście do pracy psychoterapeutycznej, czyniąc ją mniej dogmatyczną i opartą na metodzie prób i błędów. Celem było przekształcenie sytuacji klinicznej w empiryczną, w której terapeuta towarzyszy klientowi i obserwuje jego proces.

Relacje klient-terapeuta i doświadczenie tradycji gestalt

Człowiek osiąga pełne zrozumienie swoich uczuć, myśli i działań poprzez interakcję i dialog z innymi ludźmi. Dlatego relacje między klientem a terapeutą, ich wspólne przebywanie oraz wspólne tworzenie sytuacji odgrywają fundamentalną rolę w terapii. W procesie kontaktu ciała z otoczeniem, a także w sytuacji terapeutycznej istnieje potencjał do zmian.

Przeżycia człowieka, zarówno sensoryczne, emocjonalne, wolicjonalne, jak i wyobrażone, zawsze odnoszą się do jego otoczenia. Dobrze funkcjonujący i wspierający kontakt z terapeutą może dostarczyć klientowi nowe i istotne doświadczenie, które ma kluczowe znaczenie w procesie terapeutycznym.

Gestalt - znaczenie słowa

Samo słowo "gestalt" w języku niemieckim obejmuje kilka pojęć, takich jak "forma", "kształt" i "całość", które wyrażają coś więcej niż tylko sumę jego części.

Można powiedzieć, że gestalt-psychoterapia to właśnie taka całość, nowa jakość, stworzona w wyniku integracji różnych koncepcji. Te koncepcje obejmują fenomenologię, egzystencjalny dialog Martina Bubera, psychologię charakteru, buddyzm, zen, psychodramę, teorię paradoksalnych zmian oraz teorię pola.